Spanningen rondom komst asielzoekers: ‘Probeer toch kennis te maken met hen’

In het nieuwe programma Tussen de Regels op Twee uiten meerdere omwonenden van het Campanile Hotel in Vlaardingen hun zorgen. Marja van der Ende vreest dat de opvang van de asielzoekers in het hotel niet goed gaat verlopen. “De burgemeester vindt het zogezegd een veilige buurt bij ons. Maar er zijn drugsdeals en er is prostitutie”, vertelt zij.

“En dan gaan ze daar nu huisvesting doen voor mensen die al kwetsbaarder zijn?”  Marja geeft aan dat ze zelf ook al angst ervaart. “Ik durf dadelijk niet meer naar buiten naar mijn auto te gaan. Ik ben al eens aangevallen door iemand met een mes. Is dit het allemaal waard? Zijn de Vlaardingers hier nog aan de beurt? Ik heb gewoon heel veel zorgen.”

'Zijn de Vlaardingers hier nog aan de beurt?’ – Marja van der Ende, omwonende Campanile Hotel

Jaco Dagevos is bijzonder hoogleraar migratie en integratie aan de Erasmus Universiteit. Mede namens het Sociaal Cultureel Planbureau doet hij onderzoek naar asielopvang, integratie van mensen die asiel aanvragen en de impact op de samenleving. Hij pleit er in zijn reactie op het verhaal van Marja voor om de zorgen van omwonenden serieus te nemen.

“Als je naar het algemene beeld kijkt, zijn bij aanvang de zorgen heel erg groot”, vertelt Dagevos. De onderzoeker verwijst naar het asielzoekerscentrum (azc) in Beverwaard, Rotterdam. Daar waren aanvankelijke grote protesten. “Dat azc is op een gegeven moment gesloten. En toen gaven bewoners aan dat het heel erg was meegevallen.”

‘Woon een tijdje naast ze’

Dagevos: “Ik wil het niet bagatelliseren, maar in zijn algemeenheid zijn de zorgen vooraf veel groter dan als een azc op een gegeven moment open is.” Socioloog Toon Kuppens aan de Rijksuniversiteit Groningen deed onderzoek naar opvangcentra en de invloed op de lokale bevolking. “Het is bewezen dat als je een tijdje naast een azc woont, dat je beeld ten opzichte van vluchtelingen in positieve zin verandert.”

Maar waar komen de soms heftige emoties van omwonenden precies vandaan? Kuppens: “Mensen maken zich zorgen over allerlei dingen. Het heeft ook te maken met politiek wantrouwen. En het is vaak een gevoel van onbehagen dat al leeft en extra gevoed wordt. Het zijn echt niet allemaal racisten.”

Het Campanile Hotel in Vlaardingen | Foto: Twee

Jaco Dagevos, van huis uit socioloog, kent de specifieke situatie in Vlaardingen niet, maar ziet wel patronen terug uit andere onderzoeken. “De emotie zit in het feit dat omwonenden niet goed zijn geïnformeerd. En dat het in een wijk wordt geplaatst die al zwak is. Er wordt in de ogen van bewoners een probleem bijgezet. Terwijl de problemen al groot genoeg zijn.”

Rondom de komst van asielzoekers in het Campanile Hotel in Vlaardingen is veel politieke onrust. Zo geeft de gemeente aan overvallen te zijn door het nieuws. De gemeente zegt machteloos te zijn doordat er ergens anders in het land al eens een rechtszaak is geweest waardoor de gemeente Vlaardingen buitenspel staat. Raadslid Frans Hoogendijk van oppositiepartij ONS.Vlaardingen beweert dat de gemeente liegt.

Hij krijgt bijval van Marcel Middelkamp, een jurist die betrokken was bij de rechtszaak die de gemeente Vlaardingen aanhaalt. “Voor het huisvesten van asielzoekers is altijd een vergunning nodig. De gemeente kán dit gewoon tegenhouden. Zeker”, vertelde hij eerder tegenover Twee.

‘Gemeente helpt draagvlak niet vooruit’

Gekeken naar hoe de samenleving reageert op de komst van asielzoekers, denkt Dagevos dat de gemeente Vlaardingen beter een andere vorm van communicatie had kunnen kiezen. “Het is heel belangrijk dat je als lokale bestuur zorgt voor draagvlak. En nu neem je in feite afstand van het feit dat er asielzoekers komen. Daar help je het draagvlak niet mee vooruit.”

Maar hoe moet het dan wel? Dagevos: “Er zijn best verschillende voorbeelden van gemeenten die dat proces goed begeleiden. Informatie inwinnen bij bewoners en ervoor zorgen dat de gemeente op de hoogte raakt van wat de problemen en zorgen zijn”, vertelt de onderzoeker.

Jaco Dagevos, bijzonder hoogleraar migratie en integratie | Foto: Twee

“Een voorbeeld dat me te binnen schiet is Hilversum. Daar hebben ze heel uitgebreid groepsgesprekken gehouden rondom de komst van een azc. En één van de zorgen van bewoners was dat het wel een heel groot azc zou worden. Daar kon de gemeente zich iets bij voorstellen”, zegt Dagevos, die de reactie van de gemeente daar goed vindt. “Als we nou kiezen voor drie kleine azc’s? Wat doet dat voor het draagvlak? Dan laat je mensen heel erg meepraten en neem je de zorgen serieus.”

Hans Riemens woont vlakbij het Campanile Hotel in Vlaardingen. Ook hij maakt zich zorgen. Riemens denkt dat een betere communicatie vanuit de gemeente de zorgen enigszins weg kan nemen. “Als je nou even gaat communiceren met de mensen in de omgeving. En niet a priori gaat aangeven dat er asielzoekers komen. Gewoon even een gesprek over wat de veiligheidsmaatregelen zijn die genomen moeten worden.”

Hans Riemens en Marja van der Ende, twee van de omwonenden van het Campanile Hotel die zich zorgen maken | Foto: Twee

Contact leggen

Hoe goed een gemeente de communicatie naar bewoners toe ook doet, de zorgen van bewoners zijn niet meteen weggenomen, denkt Dagevos. Om dat te bereiken is contact maken essentieel. “Er is heel veel gelegen in het contact leggen. Onbekend maakt onbemind.”

Dagevos: “Het zijn angsten waar je volgens mij overheen kan stappen. En dan zal het misschien tegen kunnen vallen. Het is geen gemakkelijke opgave. Maar als individu kun je dat doen. En ook vanuit maatschappelijke organisaties kan je toch die netwerken proberen tot stand te brengen. Dus: toch kennismaken met wie er woont.”

Tussen de Regels is opgenomen als pilot voor een nieuwe talkshow op de kanalen van Twee, in samenwerking met de Bibliotheek Schiedam. De uitzending is opgenomen in De Korenbeurs in het centrum van Schiedam.