advertentie
Het Vlaardingse schaatskoekje: ‘IJsmop bewees dat je tocht was geslaagd’
Het is koud, maar schaatsen op de Vlaardingervaart zit er voorlopig niet in. Toch is het bij vorst een terugkerende vraag: kunnen de Westlanders dit jaar weer per schaats naar Vlaardingen om ijsmoppen te halen? Deze koekjes, met hun kenmerkende smaak van anijs en kaneel, zijn een vast onderdeel van de traditie en dienden vroeger als bewijs van een geslaagde tocht.
door Sven Bravenboer
zaterdag 08 februari 2025 08:25
De traditie ontstond in een tijd waarin de Westlanders 's winters niet in de kassen konden werken. In plaats daarvan trokken zij de schaatsen aan en reden naar Vlaardingen, waar ze in een café een borrel dronken en een zak ijsmoppen kochten. Het was gebruikelijk om deze koekjes in een rode zakdoek mee naar huis te nemen. Als de koekjes bij thuiskomst nog heel waren, was dat het bewijs dat de schaatser zonder vallen de tocht had volbracht.
Oud-schaatser Henk Zwinkels herinnert zich de traditie goed. “Als je naar Vlaardingen ging, moest je een bewijs hebben dat je daar echt was geweest. Dus haalde iedereen bij bakker Hazenberg ijsmoppen", vertelt hij. Zwinkels schaatste in het verleden al zo’n tien keer vanuit Monster naar Vlaardingen.
Bakkerij Hazenberg speelde een belangrijke rol in deze traditie. Het recept voor de ijsmoppen werd in 1968 door Frans Hazenberg overgenomen van zijn voorganger en jarenlang als familiegeheim bewaard. Zijn zoon Frank Hazenberg heeft de traditie voortgezet. Hij publiceerde er ook een boek over: IJsmoppen uit Vlaardingen, traditie in een zakdoek.
Niet Zonder Gevaar
Hoewel de traditie voortleeft, brengt schaatsen over natuurijs risico’s met zich mee. De Vlaardingervaart is niet altijd betrouwbaar en ijsclubs waarschuwen regelmatig voor zwakke plekken en windwakken. Toch laten veel schaatsers zich niet weerhouden. Het behalen van de koekjes is voor hen een sport op zich: wie als eerste aankomt in Vlaardingen, heeft het meest te bewijzen.
Oud-bakker Frans Hazenberg bakte in zijn leven miljoenen ijsmoppen. “Het was ook altijd een traditie wie als eerste aankwam en de eerste ijsmoppen in ontvangst nam. Die kwamen vaak helemaal drijfnat aan”, aldus de oud-bakker. Toch bleef het bakken van ijsmoppen een risico. “Het kon vriezen, maar ook snel weer dooien. We hebben vaak veel ijsmoppen overgehouden en die deelden we dan uit in het bejaardentehuis”, aldus Hazenberg.
Zeldzaam
Door klimaatverandering wordt het steeds zeldzamer dat de Vlaardingervaart volledig dichtvriest. De laatste keer dat er daadwerkelijk over de vaart geschaatst kon worden, was in 2021. Toen werden er echter geen ijsmoppen verkocht vanwege de coronapandemie.
Wanneer de ijsmoppen weer te verkrijgen zijn, is nog onbekend. Ondanks de koude temperaturen, lijkt een echte vrieskou inclusief schaatsplezier deze winter uit te blijven.
