Schiedam in 1900: honderdste sterfdag van fotografiepionier Jan van Diggelen

Martin kwam Van Diggelen op het spoor toen hij onderzoek deed naar zijn eigen familiegeschiedenis. “Ik schreef een boek over mijn opa en zocht naar beelden uit zijn tijd. Toen vond ik een heleboel ansichtkaarten met ‘J. van Diggelen’ erop. Die sprongen er echt uit, het waren de mooiste kaarten die ik tegenkwam.” Dat wekte zijn nieuwsgierigheid en hij dook dieper de archieven in.

Van Diggelen begon zijn carrière echter niet als fotograaf. In 1859 huurde hij een pand aan de Hoogstraat 81 en startte daar een winkel in ‘koffie, thee, snuiftabak, sigaren en chocolade’. Maar rond 1890 ontdekte hij een nieuwe kans: de opkomst van ansichtkaarten met foto’s. “Daar heeft hij kennelijk een gat in de markt gezien”, zegt Martin, die uitlegt dat het een luxeproducten waren. “Een paar foto’s laten maken kostte een weekloon van een arbeider. Hij heeft daar best goed aan verdiend.”

Veranderende stad

Eén van de meest waardevolle aspecten van Van Diggelens werk is hoe hij Schiedam heeft vastgelegd op het moment dat de stad begon te veranderen. Zo fotografeerde hij onder andere het Broersveld, destijds een gracht met bedrijvige kades en steegjes. “Hij realiseerde zich kennelijk dat de stad aan het veranderen was en wilde dat vastleggen”, aldus Martin. Van Diggelen was één van de enige fotografen uit zijn tijd.

Martin, die tegenwoordig in Amsterdam woont, kijkt met bewondering naar de oude foto’s en naar wat er nu nog van die historie over is. “Er zitten zulke prachtige plekken in Schiedam. Er zijn zulke mooie verstilde stukjes waar je je nog echt In de vorige eeuw kunt wanen als je er rondloopt.”

Fred Martin heeft een boek geschreven over het Schiedam van Jan van Diggelen getiteld De Photographe van de Hoogstraat. Donderdagavond 13 februari zal hij een lezing geven in boekhandel Post Scriptum.