advertentie
750 jaar stadsrechten vieren met een glaasje jenever, maar hoe lang kan dat nog?
Op 18 maart is het precies 750 jaar geleden dat Schiedam stadsrechten kreeg en dat wordt het komende halfjaar gevierd in de ‘jeneverstad’. De drank is niet alleen onderdeel van de stadsgeschiedenis, het wordt er uiteraard nog steeds gemaakt.
door redactie
dinsdag 18 maart 2025 14:13
Dit keer is het de geur van verwarmde citroenschillen die overheerst in het pand naast De Glasfabriek in Schiedam op de Buitenhavenweg. Waar de voorkant door de kleine vierkante raampjes en witte boog boven de voordeur aansluit bij de oude stijl van een jeneverstokerij, is de binnenkant juist een soort cocktail van oude en nieuwe stijl.
| Foto: Rijnmond
Er is een mooi aangeklede bar om smaaktesten te doen met klanten en er staan moderne ketels. De oude pilaren, een stenen distilleerketel en jenevervaten laten zien dat het DNA van het ambacht hier nog niet verdwenen is. “Dit is een onderdeel van een limoncello”, zegt distilleerder Hayo Flink (50), bij de bak met verwarmde citroenen. “Nu ruikt het hier naar citroen, maar morgen kan dat weer iets totaal anders zijn.”
De van oorsprong Leidse jeneverstokerij Onder de Boompjes is opgericht in 1658 en is de oudste onafhankelijke distilleerderij van Nederland. Sinds ongeveer vijf jaar is het bedrijf gevestigd in Schiedam.
Van je hobby je beroep maken
Sinds de zomer van 2023 is Hayo distilleerder. “Dit is altijd een hobby van mij geweest, alleen mag je officieel thuis niet distilleren. Daarom ben ik ongeveer drie jaar geleden de officiële opleiding gaan volgen.” Helemaal onervaren was hij niet voorafgaand aan de opleiding. Samen met een vriend bouwde hij zelf een stookketel van een oud bierfust. Daardoor konden ze thuis ‘stiekem’ aan slag.
Hayo moet lachen als hij terugdenkt aan het eerste product wat ze hadden gemaakt. “Een aardappelwodka! Dat was overigens geen succes, hoor.” Ondanks het tegenvallende resultaat ging het plezier in zijn hobby nooit verloren. Hij veranderde zelfs van baan en werd distilleerder.
“Het is zo’n goede keuze geweest”, glundert Hayo als hij het heeft over zijn beslissing van anderhalf jaar geleden. “Ik vind het echt hartstikke leuk, vooral het distilleren. Voordat het in de ketel gaat, smaakt het eigenlijk helemaal niet lekker. Vervolgens komt er iets uit wat wel ontzettend lekker is. Door het distilleren haal je echt de pure smaken eruit. Dat vind ik magisch.”
Jeneverstad Schiedam
Zo’n ‘magische transformatie’ zag Hayo ook tijdens het maken van een speciale jenever. Vanaf deze maand tot en met eind september viert Schiedam haar 750ste verjaardag. Dat gebeurt met verschillende activiteiten en er is een speciale '750-jenever’ op de markt gebracht, gemaakt bij Onder de Boompjes.
In de voormalig jeneverstokerij, en daarna zelfs even een meubelzaak, legt Hayo uit dat er veel meer gemaakt wordt dan alleen jenever. “Hier worden onder andere likeuren, gins en wodka’s gemaakt. Momenteel ben ik ook bezig met mixdrankjes, daar is nu veel vraag naar.”
Schiedam als kwaliteitskeurmerk
Hayo ervaart dat de jenever steeds meer wordt vervangen door andere ‘Schiedamse’ producten. “Wat wij wel merken bij onze grote groep buitenlandse klanten, is dat zij willen dat hun producten hier worden gemaakt, zodat zij Schiedam op hun etiket kunnen zetten. Dat wordt gezien als een soort kwaliteitskeurmerk en dat komt natuurlijk dankzij de jenever, waar de stad nog steeds bekend om staat.”
Dat Schiedam nog steeds wordt geassocieerd met jenever merken ze ook in het Nationaal Jenevermuseum Schiedam, op een kleine tien minuten lopen van Onder de Boompjes. Daar komen toeristen, uit het binnen- en buitenland, naar het museum toe om meer te weten te komen over de oorsprong van jenever.
In 2026 bestaat het Nationaal Jenevermuseum Schiedam 30 jaar. Volgens Ton was deze branderij aan de Lange Haven een van de vierhonderd stokerijen – rond 1850 - in Schiedam. Eerst was de branderij van de familie Beukers en daarna van de familie Melchers. In 1985 is de volledige branderij afgebrand. Na de restauratie is er geen opvolger meer gevonden en werd de branderij de locatie van het jenevermuseum.
‘Stoofpeertjes-jenever’
Het museum wordt niet alleen gebruikt voor rondleidingen of proeverijen, er wordt ook nog steeds jenever gemaakt. “Vroeger werd er zes keer per week twee keer op een dag gestookt. Tegenwoordig stoken wij twee keer per maand”, vertelt stoker Ton Heuchemer (76). De gepensioneerde vinoloog is al vijftien jaar als vrijwilliger betrokken bij het museum.
| Foto: Rijnmond
In de kleine slijterij naast de receptie zijn twee vrijwilligers samen met de receptioniste bezig met het bijvullen van de voorraad. “De jenever die wij hebben gemaakt, wordt hier in het museum verkocht”. Met wij bedoelt Ton de groep vrijwilligers van ongeveer tien personen die samen met de hoofdstoker verantwoordelijk zijn voor de jeneverproductie van het museum.
De basis van jenever wordt gemaakt in de branderij. Tussen de oude distilleerketels en de tonnen waarin het beslag wordt gemaakt, vertelt Ton dat er in het jenevermuseum ook jenevers gemaakt worden met bijzondere smaakjes, zoals drop, appel of stoofpeertjes. “Vooral de stoofpeertjes zijn heel erg geliefd. Regelmatig komen er mensen speciaal voor de ‘stoofpeertjes-jenever’ naar het museum.”
| Foto: Rijnmond
‘Geschiedenis van hun stad’
Volgens Ton merken ze in het jenevermuseum dat er in de afgelopen jaren veel meer jenever wordt verkocht. “Eigenlijk na de coronaperiode is dat begonnen. Dan gaat het vooral om moutwijnjenever. Dat komt in de buurt bij goede whisky’s, die op dit moment populair zijn. Eigenlijk bestaat jenever ook uit een combinatie van een Schiedamse gin op basis van bessenjenever en Schiedamse moutwijn (gemaakt op basis van mout en rogge). Als moutwijn langer dan drie jaar en één dag op vat heeft gelegen, dan mag het zelfs al whisky genoemd worden.”
| Foto: Rijnmond
Na vijftien jaar geniet Ton nog steeds van het werk als stoker. Hij realiseert zich wel dat het een ambacht is dat aan het verdwijnen is. “Wij moeten de kennis van ons vak weer overdragen aan de nieuwe generatie, daar zijn we ook mee bezig en dat doe ik ook erg graag.”
In het museum zal Ton de komende jaren zijn best blijven doen om de nieuwe generatie te blijven bereiken. “Daarom vind ik het ook belangrijk om rondleidingen te geven aan leerlingen uit groep acht. Het is toch de geschiedenis van hun stad. Hopelijk wordt er over tientallen jaren nog steeds jenever gestookt.”
Dit is een artikel van onze mediapartner Rijnmond.
