Vapen onder jongeren stijgt: Schiedam wil ingrijpen met campagne

Vapen is het inhaleren van damp via een e-sigaret of vape. In plaats van tabak wordt een vloeistof met nicotine en smaakstoffen verhit, die vervolgens als damp wordt ingeademd. Hoewel het vaak als minder schadelijk dan roken wordt gezien, bevatten vapes nog steeds verslavende stoffen en kunnen ze schadelijk zijn voor de gezondheid, vooral bij jongeren van wie het lichaam en de hersenen nog in ontwikkeling zijn.

Het is niet de eerste keer dat er aandacht is voor dit onderwerp. Op 12 mei lanceerde het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de landelijke campagne ‘Nee tegen vapen’, met een sterke focus op ouders van jongeren tussen de 12 en 16 jaar. Die aanpak kreeg kritiek, omdat jongeren zelf nauwelijks werden betrokken.

Volgens de Landelijke Jeugdmonitor van het CBS gaf in 2024 7,6 procent van de 12- tot 18-jarigen aan ooit een e-sigaret te hebben gebruikt, tegenover 6,1 procent in 2023. Dat is een stijging van ruim 25 procent.

Vapen verbieden?

Daarom rijst de vraag of strengere maatregelen, zoals een verbod op vapen in Schiedam, nodig zijn. Wethouder Cemil Kahramanoğlu van Jeugd begrijpt die gedachte en deelt de zorgen, maar benadrukt dat een verbod in het verleden weinig effectief bleek. In plaats daarvan kiest de gemeente voor een gerichte aanpak waarbij jongeren zelf worden geïnformeerd over de schadelijkheid van vapen.

Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan, vertellen arts Jeugdgezondheidszorg Fleur Meijs en socialmediacreator en initiatiefnemer Berend Katz. Meijs benadrukt dat het belangrijk is om jongeren duidelijk te maken dat vapen niet cool is, maar merkt op dat dit lastig is omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn. Katz vult aan dat jongeren snel in de weerstand schieten wanneer ze worden aangesproken op hun gedrag, wat de communicatie bemoeilijkt.

Campagne

Toch zijn er kansen. Via sportclubs, scholen en jongerenwerkers wist de gemeente samen met jongeren een campagne op te zetten die beter aansluit bij hun leefwereld. De inhoud is gebaseerd op enquêtes en gesprekken met jongeren zelf, wat leidde tot posters, borden, video’s en een sociale mediacampagne.

Het succes van de campagne moet uiteindelijk blijken uit een afname van het aantal vapende jongeren in Schiedam. Wethouder Kahramanoğlu benadrukt dat hij daarbij niet alleen naar lokale cijfers wil kijken, maar vooral naar bredere landelijke trends. Intussen blijft hij het gesprek aangaan met jongeren, scholen en betrokken professionals om de aanpak verder te versterken.