Knuffels en poppen geven Schiedamse en Vlaardingse volwassenen nog altijd troost

In de afgelopen drie jaar repareerde poppendokter Touw zo’n vijftienhonderd poppen, waarvan het merendeel afkomstig was van volwassenen. Vooral de laatste tijd melden zich vaker oudere dames met poppen en mannen met teddyberen. Maar ook jongvolwassenen kloppen steeds vaker aan. Zij laten hun knuffel of pop herstellen omdat ze er nog altijd veel waarde aan hechten. “Hoe meer ze hebben meegemaakt, hoe meer gevoel daarbij zit”, vertelt Touw over de band die mensen kunnen hebben met hun pop of knuffel. “Bijvoorbeeld als ze veel in het ziekenhuis hebben gelegen, in die periode zijn de knuffels of poppen heel erg belangrijk”, vult ze aan.

Hoewel het onderwerp voor sommigen gevoelig ligt, blijkt uit straatgesprekken dat veel volwassenen wél een knuffel of pop bewaren. Sommigen aarzelen om het toe te geven, anderen vertellen er juist met trots over. “Ik schaam me eigenlijk om het te zeggen: het is een ezel”, vertelt een man op straat over zijn knuffel. De herinneringen die deze voorwerpen oproepen zijn vaak sterk: aan familie, aan een plek van herkomst of aan vakantieavonturen. Voor veel mensen is zo’n knuffel nog altijd een bron van troost.

Zo is er bijvoorbeeld het Vlaardingse stel Martin en Shirley dat alles deelt samen met hun knuffel Koos. Koos is onderdeel van hun leven geworden toen Shirley de knuffel kocht voor Martin als verjaardagscadeau. “Want wat geef je aan iemand die alles al heeft”, zegt Shirley. Inmiddels geven ze zelf aan dat het wat uit de hand is gelopen, koos heeft zijn eigen kleding la en gaat overal mee naar toe. Nu gaan ze zelfs een kinderboek schrijven over de avonturen die ze meemaken met koos. “We delen zijn verhaaltjes op facebook”, vertelt Martin. Lezers en vrienden raden hen aan een boek te schrijven over Koos. “Toen dacht ik van, leuk gaan we doen”, vult Martin aan.

Koos krijgt een eendenpakje aan | foto:Twee

Kan houvast bieden

In de psychologie worden dit soort voorwerpen overgangsobjecten genoemd. De Britse kinderpsychiater Donald Winnicott introduceerde die term al in 1951. Hij beschreef hoe kinderen zich via deze objecten stap voor stap losmaken van hun ouders en zelfstandiger worden. Een knuffel biedt in die periode veiligheid, bijvoorbeeld als een kind voor het eerst naar school gaat of leert slapen zonder ouder in de buurt.

Uit recent onderzoek blijkt dat jongvolwassenen die nog gehecht zijn aan hun overgangsobject gemiddeld vaker last hebben van angst en somberheid, en minder emotioneel stabiel zijn dan leeftijdsgenoten die hun knuffel hebben losgelaten. Toch is dat niet per se een probleem. Veel volwassenen halen juist rust en veiligheid uit hun knuffel, zeker in stressvolle periodes.

En dat is niet gek. In tijden van onzekerheid of verlies kan een vertrouwd object houvast bieden. Een knuffel is dan meer dan een herinnering, het is een stukje veiligheid, waar je ook bent. Zoals Winnicott het ooit omschreef: een overgangsobject is een brug tussen je binnenwereld en de werkelijkheid om je heen.