Vaccinatiegraad tegen mazelen nadert kritisch punt: ‘Alle kinderen lopen risico’

De GGD Rotterdam-Rijnmond noemt de mazelen een erg besmettelijke vlekjesziekte. Het virus begint bij koorts, snotteren en hoesten. Later komen daar vlekjes over het hele lichaam bij. Je kunt hierbij flink ziek worden, maar medicijnen of een behandeling is vaak niet nodig. Toch kan de ziekte voor sommigen gevaarlijk zijn, denk hierbij aan baby’s jonger dan 1 jaar, zwangere vrouwen die niet gevaccineerd zijn of mensen met een verminderde weerstand. De vaccinatie is meegenomen in de zogeheten BMR-vaccinatie die ook tegen bof en rodehond beschermt.

“Pas bij een vaccinatiegraad van 95 procent krijgen uitbraken geen kans.” – Directeur GGD Rotterdam-Rijmond Yvonne van Duijnhoven

Vaccinatiegraad in Schiedam

De vaccinatiegraad voor deze BMR-prik is laag in Schiedam. Zo geldt in de Jeneverstad een vaccinatiegraad van 74 procent. Dit is gebaseerd op schoolgaande kinderen van 10 jaar oud. “We gaan richting een kritisch punt, waarbij alle kinderen risico lopen”, vertelt directeur Van Duijnhoven in het radioprogramma. Ter vergelijking: de landelijke vaccinatiegraad tegen de mazelen ligt iets onder de 90 procent, en zelfs dat is niet genoeg voor een algehele bescherming. “Pas bij een vaccinatiegraad van 95 procent krijgen uitbraken geen kans.”

Woordvoerder van de GGD Rotterdam-Rijnmond geeft aan dat er geen eenduidige oorzaak is voor de lage vaccinatiegraad. “Er zijn verschillende factoren die de vaccinatiegraad beïnvloeden, zoals overtuiging, de (on)bekendheid over de gevolgen van de ziekte, desinformatie via social media en het vertrouwen in het aanbod en in de overheid.” De gezondheidsorganisatie ziet dat mensen met dezelfde overtuiging vaak bij elkaar in de buurt wonen, zo kan de graad in een gemeente als Schiedam lager zijn dan elders.

 “We hebben angst voor een mazelenuitbraak zoals dit eerder dit jaar bij een school in Rotterdam het geval was”, legt de directeur uit. Eind maart van dit jaar, was de Rotterdamse school IBS Risala genoodzaakt tijdelijk te sluiten, omdat meer dan veertig kinderen besmet waren met de vlekjesziekte. Directeur van GGD Rijnmond-Rotterdam: “We hebben nu in negen van de dertien gemeenten mazelenproblemen gehad en scholen zijn een belangrijk bron voor deze besmettingen. De ondergrens hebben we in deze regio eigenlijk al bereikt.” Schiedam is een van deze negen gemeenten.

Wethouder Gezondheid Petra Zwang | Archief: Twee

“Omdat de neerwaartse spiraal van de lage graad niet afneemt, vind ik het na iedere schoolvakantie spannend of we geen uitbraak krijgen in Schiedam” – Wethouder Gezondheid Petra Zwang

Zomervakantie

De scholen komen in de maand september terug van de zomervakantie. En dat is een moment voor de GGD om extra alert te zijn. Kinderen komen terug uit verre oorden waar mazelen een stuk vaker voorkomt. Zo heeft Marokko, waar veel Schiedamse gezinnen op familiebezoek gaan, op dit moment te maken met een grote mazelenuitbraak. “Als je niet gevaccineerd bent, dan is de kans groot dat je het mee naar huis neemt”, vertelt de Schiedamse Wethouder van Gezondheid Petra Zwang tijdens de uitzending.

“Omdat de neerwaartse spiraal van de lage graad niet afneemt, vind ik het na iedere schoolvakantie spannend of we geen uitbraak krijgen in Schiedam”, legt Zwang uit. De wethouder wil benadrukken dat de ziekte niet zomaar een griepje is. “Het is meer dan een beetje pukkeltjes. Kinderen kunnen in het ziekenhuis opgenomen worden, blijvende schade overhouden of er zelfs aan overlijden.”

Naast Marokko, heeft ook Roemenië, Canada en de Verenigde Staten te maken met een mazelenuitbraak.

Aanpak

Wethouder Zwang gaat in op de aanpak van de lage vaccinatiegraad. “We zijn met een aantal lijnen bezig. Het eerste contact is het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Met hen bekijken we hoe zij het belang van de vaccinaties onder de aandacht kunnen brengen. Welke tools hebben zij nodig om te besluiten dat vaccinatie heel belangrijk is? Daarnaast heeft Rotterdam mooie experimenten gedaan in de wijken. We kijken of we dit in Schiedam ook kunnen gaan doen”, legt de wethouder uit.

De directeur van GGD Rotterdam-Rijnmond ziet meer mondigheid omtrent vaccineren. “Mensen hebben meer vragen bij vaccinaties. Daar kun je niet overheen walsen, want dat leidt tot extra wantrouwen. Het is heel belangrijk om hier serieus op in te blijven gaan.”

Denk je besmet te zijn met mazelen? Dan heeft Van Duijnhoven nog een tip: “Als je uit bijvoorbeeld Marokko komt en vermoedt dat je mazelen hebt, ga dan niet in de wachtkamer van de dokter zitten. Dan moet je bellen, en komt iemand naar jou toe”, legt de directeur uit. Tot 18 jaar is de BMR-vaccinatie kosteloos, daarna kost de prik 42 euro. “Maar soms betaalt de ziektekostenverzekering de inenting.”

Anonieme vaccinaties

De vaccinatiegraad voor de BMR-prik onder schoolgaande kinderen van tien jaar oud ligt in Vlaardingen 2 procent lager dan Schiedam, dus 72 procent. Ook in Vlaardingen is de graad niet hoog genoeg om de gemeente volledig te beschermen van een mazelenuitbraak.

De GGD geeft aan dat het moeilijk is om de verschillende gemeenten te vergelijken door een nieuwe toestemmingsregeling van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Sinds  1 januari 2022 moeten ouders namelijk toestemming geven om de gegevens van hun kind te delen met het RIVM. Een deel van de ouders geeft geen toestemming, waardoor zij niet meegenomen kunnen worden in de berekening van de vaccinatiegraad.

 In de regio Rotterdam-Rijnmond ligt het aantal anonieme vaccinaties hoger dan gemiddeld. De werkelijke graad ligt dus iets hoger, dan de GGD kan berekenen. Dit betekent niet dat het risico op een uitbraak in Vlaardingen hoger ligt dan in Schiedam. Het kan zijn dat er in Vlaardingen meer anonieme vaccinaties zijn dan in Schiedam, waardoor de graad daar lager uitvalt.