advertentie
Waarom de straf voor verdachte van doodsteken Joni langer kan zijn dan één jaar
De uitspraak van de rechter tegen de 13-jarige jongen die de Schiedamse Joni om het leven bracht op 23 februari 2025 vindt aankomende dinsdag plaats. Het overlijden van Joni (13) zorgde voor geschokte reacties. De eis van één jaar celstraf en jeugd-tbs van het Openbaar Ministerie deed ook veel stof opwaaien. In de werkelijkheid zal bij een veroordeling met jeugd-tbs de jongen alleen veel langer in jeugddetentie zitten dan één jaar. Waarom dat zo is valt te lezen in dit artikel.
door Jeroen Langeveld
vrijdag 14 november 2025 17:31
Op 23 februari werd Joni zwaargewond gevonden in het bos boven Sveaparken. Hij overleed diezelfde avond. De even oude verdachte werd kort daarna aangehouden. Het incident leidde tot grote verslagenheid: jongeren legden bloemen neer, op het Geuzencollege werd een herdenkingsplek ingericht en honderden mensen liepen mee in een stille tocht naar de plek van het steekincident.
Het Openbaar Ministerie vraagt nu de maximale jeugddetentie (celstraf) van één jaar, aangevuld met jeugd-tbs. De verdachte wordt vervolgd voor meerdere geweldsincidenten, waaronder twee berovingen op het Joppepad, een poging tot beroving op 13 januari en het dodelijke neersteken van Joni. Hij ontkent een deel van de feiten en stelt dat hij uit zelfverdediging handelde. Omdat hij al acht maanden vastzit, zou hij bij het volgen van de eis nog vier maanden in jeugddetentie blijven.
Leeftijdsgenoten van Joni legden bloemen op de plek van het steekincident | Foto: Twee
Raad voor de Kinderbescherming
Veel mensen reageren online geschokt op de ‘lage’ jaar celstraf, maar dat is maar een deel van wat er opgelegd kan worden. Hoogleraar jeugdstrafrecht Jolande uit Beijerse aan de Erasmus Universiteit legt uit dat jongeren nog in ontwikkeling zijn. Mede daarom (en vanwege afspraken in het Kinderrechtenverdrag) werkt het jeugdrecht anders dan het volwassenenrecht. Er wordt bijvoorbeeld altijd onderzoek gedaan naar de achtergrond van een minderjarige verdachte. “Bij ernstige zaken ligt er standaard een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming en zijn psychologische en psychiatrische rapporten verplicht om maatregelen zoals jeugd-tbs te kunnen opleggen”, aldus de hoogleraar.
Juist die jeugd-tbs is veel zwaarder en langduriger dan vaak wordt gedacht. Jongeren zitten tijdens zo’n maatregel in de jeugdgevangenis, waar intensief aan behandeling wordt gewerkt. Uit Beijerse zegt dat jongeren dat traject “over het algemeen als veel zwaarder ervaren dan jeugddetentie”, omdat ze voortdurend worden beoordeeld en in onzekerheid zitten over de duur. De maatregel kan elke keer worden verlengd en kan in totaal tot zeven jaar duren.
‘Misschien zelfs levenslang’
Sinds 2014 kan jeugd-tbs zelfs worden omgezet naar volwassen tbs zodra de jongere meerderjarig wordt. Dat betekent dat een minderjarige uiteindelijk tussen volwassen tbs-gestelden terecht kan komen, mogelijk voor een zeer lange periode, “misschien zelfs levenslang”, zegt Uit Beijerse. Door die onzekerheid kunnen jongeren volgens haar soms sociaal wenselijk gedrag vertonen, omdat hun gedrag direct invloed heeft op de vraag of de maatregel wordt verlengd.
Bij zaken met een groot maatschappelijk effect, zoals het dodelijke steekincident in Sveaparken, kijkt het ministerie bovendien “heel streng mee” bij verlofbeslissingen, aldus Uit Beijerse. Daardoor kan de totale periode van behandeling en toezicht lang duren. Op 18 november beslist de kinderrechter welke straf en maatregelen in deze zaak worden opgelegd.
